- Türkler iz bırakmadan gittiler.
Bu gün Amerika’ya ilk göç eden Türkler, oradaki hayatları ve ülkelerine geri dönüşlerinden bahsedeceğiz. 10 yıldan uzun bir süre zarfında işçi olarak Amerika’da yaşayan
Türkler, onlarla aynı zamanda Peabody’e yerleşen milletler gibi orada hayatlarını kesinleştirmemişti, geri döneceklerinin bilincinde orada adeta konaklamışlardı.
Binlerce Harputlu Amerika’ya göç etti. Yerel kayıtlara göre 2.000’i aşkın Türk Peabody’de yaşadı ve çalıştı. Göçte Amerikalıların misyonerlik faaliyetleri, ekonomik sıkıntılardan dolayı daha iyi bir gelecek hayalleri etkili oldu. Osmanlıda her etnik gruptan Amerika’ya göç söz konusuydu. Rumların ve Ermenilerin başını çektiği göç dalgalarında Türklerde büyük bir yer kaplıyordu.
Deri fabrikalarının yoğun olduğu Peabody, Massachusetts’e göç edip oradaki deri fabrikalarında çalışan Türkler, öbür etnik kökenli olanlar gibi lokanta veya mağaza açıp yaşamlarını kesinleştirmediler; çünkü asıl amaçları yeteri kadar para kazanıp geri ülkelerine dönmekti bazıları için. Bu yüzden bir cami dahi yaptırmadılar. Onun yerine kahvehanelerin bir kısmını mescit olarak kullandılar.
Oradaki dili öğrenmeye ve kültürü tanımaya çalışmıyorlardı, ailelerini de getirmemişlerdi. Para biriktirip anavatanlarına yolluyorlardı. Birinci Dünya savaşına Türklerin Almanların yanında katılması ile Amerika’daki göçmen Türklere bakış açısı giderek kötüleşti. 1920’lerin sonlarına doğru Türkler, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile birlikte geri dönmeye başladı.
Bugün sanayi mahallesini andıran Osmanlı Sokağı’nda yüz yıl öncesini hatırlatan tek iz, 1914 yılında kurulduğunu gururla ilan eden bir Yunan restoranı. Şehirde kalan Rumların görkemli kiliseleri var. Ermeniler belediye başkanları çıkarmış. Türklerden ise geriye yalnızca Cedar Grove Mezarlığı’ndaki sahipsiz mezar taşları kalmış.
Mina Polat
